Orta gelirliye yönelik konut kampanyasında müteahhit oyunu

Yeni Evim Kampanyası'nda önce kampanya olacak diye fiyatlar yüzde 5-15 aralığında arttı, başvurular başladıktan sonra da müteahhidin ödemesi gereken bedeller vatandaşa çıkarıldı. 5 milyon TL'lik ev için 750 bin TL fazladan hesap çıkarıldığını anlatan gayrimenkul değerleme uzmanları, kampanyanın markalı konutlara yarayacağını söylüyor.

Orta gelirlilere yönelik Yeni Evim Kampanyası’nın başvuruları bu hafta başlayınca, kampanyaya yönelik yeni detaylar da ortaya çıkmaya başladı.

3 yıllık Hazine desteğiyle taksit tutarları avantajlı görünen kampanyada beklentiler ile gerçekler uyuşmadı.

Öncelikle kampanyadan yararlanmak isteyen bir vatandaşın, kampanya kapsamına giren sıfır evleri belirleyip, müteahhitlerle görüşmesi gerekiyor. Ancak kampanya gereği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na katkı payı adı altında, gayrimenkulün ekspertiz değerinin yüzde 5’ini bankaya yatırması gereken müteahhitlerin, bu parayı gayrimenkulün satış fiyatının üzerine ekledikleri ortaya çıktı.

Sonrasında doğan tapu harcı, tam değer belirtilmesinden doğan vergi ve KDV vatandaştan istenince, gayrimenkulün satış fiyatı bir kez daha artıyor. Yani müteahhit, bilançosunda düşük gösterdiği dairenin maliyeti ile gerçek fiyat arasındaki farktan oluşan vergi bedelini de daire fiyatının üzerine eklemiş oluyor.

VATANDAŞA FAZLADAN 750 BİN TL HESAP

Sozcu.com.tr’ye konuşan Keller Williams Cadde Gayrimenkul Danışmanı Burçak Sencer Çokgör, kampanyayı “Açıklanan ile uygulanan arasında fark var. Matematiği tutmuyor” diye özetlerken; Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Celal Erdoğdu ise, bu aşamaların 5 milyon TL’lik bir ev için vatandaşın fazladan 750 bin TL ödemesine neden olduğunu anlattı.

Yaşanan bu durumu, Erdoğdu’nun hesaplamasıyla bir örnek üzerinden anlatalım:

Satın alınmak istenen ev 5 milyon TL olsun.

Evin ekspertiz değerinin yüzde 5’ini, yani 250 bin TL’sini müteahhit bankaya yatırıyor ancak evin fiyatını da 5 milyon TL’den 5 milyon 250 TL’ye çıkarıyor.

Müteahhit 2,5 milyon TL’den bildirip 5 milyon TL’den sattığı ev için oluşacak vergiyi de vatandaştan isteyince evin fiyatı 5,5 milyon TL’ye çıkıyor.

“Zaten kampanya olacak diye fiyatlar yüzde 5-15 aralığında artmıştı” diyen Erdoğdu, “Sonuç olarak 5 milyon TL’lik ev, 5 milyon 750 bin TL’ye yükselmiş oldu” değerlendirmesinde bulundu.

‘ENFLASYON DÜZELTMESİ İLE ÇÖZÜLEBİLİR’

Müteahhitlerin vergi açısından rahatlatılmadıkça satış konusunda vatandaşa yardımcı olmayacaklarının gözlemlendiğini aktaran Erdoğdu, şu öneriyi getirdi:

” Bir müteahhidin geçen senenin başında gayrimenkulü 1 milyon TL daire maliyetine, 1 milyon TL de arsa maliyetine yaptığını, 2 milyon TL harcadığını düşünelim. Aradan bir sene geçti ve değeri 4 milyona çıktı, gayrimenkulü de öylece duruyor. Devlet 2 milyon TL’nin vergisini isteyince, müteahhit de ‘bize enflasyon düzeltmesi yapın’ diyor.

Bu yüzden şu an satışa konu gayrimenkuller için ‘fatura kesilirken enflasyon düzeltmesi yapılır’ denilebilirdi.

Müteahhit tarafı güçlendirilirse bu proje uzun vadede işe yarayabilir. Ama bugün gelinen noktada insanlar ‘işimize yaramadı’, ‘faydalanamadık’ diyor.”

100 BİN KİŞİ EV SAHİBİ OLACAK DENDİ, 78 BİN KONUT VAR

Kampanyada dikkat çeken bir diğer olumsuzluk ise, ilk etapta 100 bin vatandaşın ev sahibi yapılacağının belirtilmesine rağmen, kampanya kapsamına giren 100 bin konutun olmaması.

İstanbul’da sıfır konuta uyan 5 milyonun TL’nin altında 19 bin konut olduğunu söyleyen Erdoğdu, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla’da, 3 milyon liraya kadar toplam 21 bin sıfır konutun olduğu; diğer illerde de 2 milyon TL’ye kadar 38 bin konutun olduğu bilgisini verdi.

HER EV KAMPANYAYA UYGUN DEĞİL

Yani ülke genelinde halihazırda ilana çıkarılan 78 bin sıfır konut  olduğuna dikkat çeken Erdoğdu, bu gayrimenkullerin önemli bir kısmının da kampanya şartlarına uymadığına dikkat çekti ve kampanya ile 100 bin vatandaşın ev sahibi olmasının zaten mümkün olmadığını anlattı.

MÜTEAHHİTLER İLANLARINI ÇEKTİ, KAMPANYAYA KATILMIYOR

“Sınırlı konut içerisinde müteahhidi ikna edeceksiniz, gayrimenkulün bankaların istediği koşullara uyması gerekecek. Daha önce hiç satışının yapılmaması, elektrik suyunun bağlanmamış olması gerekecek” diyen Erdoğdu, şöyle devam etti:

“Kampanya kapsamına girmeyen gayrimenkuller ilandan çıkarıldı, bazı müteahhitler kampanyaya gitmek istemeyip ilanlarını çekti. Kampanyaya girecek olanlardan da ilanlarını çeken oldu. Bunlar da aracılar üzerinden satışa çıkıyorlar.”

MARKALI KONUTLARA YARAYACAK

Sozcu.com.tr’ye konuşan Gayrimenkul değerlendirme uzmanı Ahmet Büyükduman ise, kampanyanın uygulamadaki sıkıntıları sonucu, projenin odağında markalı konutların yer alacağına işaret etti.

İnşaatına bir yıl önce başlayıp, 1 milyon TL’ye mal ettiği bir daireyi 2 milyon liradan satan bir müteahhitin, devlete 1 milyon TL’lik kar üzerinden vergi ödeyeceğini anlatan Büyükduman, “Oysa evi bugün yapsa maliyeti 1.5 milyon TL, yani enflasyon yüzünden yazamadığı 500 bin lira için de gelir vergisi ödemek zorunda kalacak. Tam fatura kesmek istememeleri bu yüzden” dedi ve şöyle devam etti:

“Markalı konut dışındaki projelerde kayıt dışı işlemler de olacağı için Yeni Evim Konut Kampanyası'nın odağında markalı konutlar yer alacak.”

Haber Gamze Bal, Sözcü, 21/01/2023

Haber Linki: https://www.sozcu.com.tr/2023/ekonomi/orta-gelirliye-yonelik-konut-kampanyasinda-muteahhit-oyunu-7563987/