Farkettim ki aylar ve yıllar çok çabuk geçiyormuş. Dönüp de geçmiş zamanda ne oldu bu piyasada da satışlar böyle düştü/yükseldi demek isteyince ülkemizin yazılı hafızasının çok güçlü olmadığını ve güvenmen gerekenin kendi hafızan ya da yazılı kurgun olması gerektiği hissine kapılmam uzun sürmedi. Bu fikirden hareketle, bir günce yapıp gelişmeleri ay ay buraya not etmeye çalışacağım. Böylece gayrimenkul piyasası hakkında bir aylık/yıllık defter tutmuş olacağım. Umarım piyasayı merak edenler için de faydası olur.
İyi okumalar.
Yıkım Müteahhitliği: Hazırlanmak olan yönetmelikle, artık yıkımı yapacak firmalar üç tip karneye sahip olacaklar. Y1, Y2 ve Y3 olarak adlandırılan ruhsatlı firmalar ile apartman sakinleri anlaşmak zorunda. Alınan ruhsatla, yetkili firma yıkım yapabilecek. Tüm sorumlukluklar, atıkların ayrıştırması bu firmalarda olacak. (Ref: Sayın Gülistan Alagöz Haberi, Hürriyet)
İskelelere Yasak: Bakanlık tarafından yapılan düzenleme ile artık sadece fiziken denize girme imkanı olmayan yerlerde, doğaya uygun malzemelerden, en fazla 3m genişliğinde ve en uzun 100m uzunluğunda, birbirleriyle kuş uçuşu en az 150m mesafede iskele yapılabilecek. İskeleler kapatılamayacak, ticari faaliyete konu olamayacak, deniz taşıtı bağlanamayacak. Mevcut izinli iskeleler için son tarih 31 Aralık 2030. (Ref: Sayın Gülistan Alagöz Haberi, Hürriyet İskele Yasağı Haberi)
Faizsiz Tasarruf Finansman Şirketleri: Banka haricinde 30 yıldır Türkiye'de faaliyet gösteren şirketler, konut edindirmede faiz hassasiyeti olanların ve kredibilitesi olmayan vatandaşlar için alternatif bir çözüm yolu gibi görünmekteydi. Ancak bu alanda bir düzenlemenin olmaması da mağduriyetlere sebep oluyordu. BDDK bu şirketler için yönetmelik yayınladı ve başlangıçta 35 şirket kısmen aralarında birleşerek 28 şirket olarak intibak sürecine başvurdu. Bu aşamada, intibak sürecinde olmayan şirketlerle çalışılmaması gerekiyor. (Ref: Haber, Hürriyet Faizsiz Tasarruf Finansman Şirketlerine Düzenleme BDDK)
Yarım Kalan İnşaatta Tek Taraflı Fesih Hakkı: Kentsel dönüşüm kapsamında vatandaşla müteahhit arasındaki sözleşmeye istinaden müteahhidin bir yıl içinde işe başlamaması ya da altı aydan fazla durması durumunda vatandaş bakanlığa başvurabiliyordu şimdi bu yetki İstanbul'da ilçe belediyelere verilerek süreç daha da hızlandırılıyor. (Ref: Sayın Gülistan Alagöz Haberi, Hürriyet Yarım Kalan İnşaatta Vatandaşa Tek Taraflı Fesih Hakkı)
Tarım Arazilerinin Hissedarlara Satışında ve İntikalinde Vergi Alınmayacak: Getirilen iki düzenleme ile tarım arazilerinin edinimlerinde kolaylık getirildi. Vefat sonrası bir yıl içinde yapılan intikaller vergi ve harçtan muaf olacak. Ayrıca hisseli tarım arazilerinin diğer hissedarlara satışında, sulu kuru tarım arazilerinde 20 dönümden küçük, dikili tarım arazilerinde 5 dönümden küçük, seralarda 3 dönümden küçük olması halinde vergi ve harçlardan muafiyet getirildi. (Ref: Sayın Ali Ekber Yıldırım Haberi, Dünya Tarım Arazilerinin Satışında Vergi ve Harç Alınmayacak)
İnşaat Maliyet Endeksi: Maliyet endeks geçen yılın aynı dönemine göre %27,59 arttı, bir önceki aya göre %0,03 geriledi. Malzeme endeksi geçen yıla göre %31,64 arttı, geçen aya göre %0,04 geriledi. İşçilik geçen yıla göre %19,73 arttı, geçen aya göre %0,02 geriledi. (Ref: TÜİK İnşaat Maliyet Endeksi Şubat 2021 )
Konut Kredilerindeki Kamu Bankalarının Etkisi: 2015 yılından bu yana bakıldığında Türkiye'deki özel bankaların ve yabancı bankaların konut kredisinde istikrarlı bir düzey izlemesine karşın kamu bankaları konut kredi finansmanında öne çıktığı görülüyor.
Değer Artış Kazancı Vergisi: İmar rantı vergisi olarak da belirtilen verginin tespiti için e-Plan Otomasyon Sistemi yürürlüğe kondu. (Ref: e-Plan Sistemi)
Konut Satışları: Nisan ayından yayınlanan mart ayı konut satış verilerine göre; 111.241 konut satıldı. Geçen yılın aynı dönemine göre %2,4 arttı.
İpotekli satışlar 21,185 adet olarak gerçekleşti, geçen yılın aynı dönemine göre %49,7 geriledi. İpotekli satışların payı %19,6'ya kadar geriledi.
"7 Mart 2020'de yayınlanan paket ile peşinat tutarı %20'den %10'a çekildi ve kampanya ile öncelikli kamu bankaları sıfır konutlarda tabela faiz oranı %1,75 iken 0,79 ile, 2nci el konutlarda 0,94 ile 15 yıla kadar konut kredisi vermeye başladı. Özel bankalardan kampanyaya ayak uydurmaya çalışan özel bankalar %1'in altında oranlar sundular."
Birinci el konut satışları 33.365 adet olarak gerçekleşti, geçen yıla göre %2,1 geriledi. Toplam satışın içindeki payı %30 olarak gerçekleşti. İkinci el konut satışları 77.876 olarak gerçekleşti, geçen yıla göre %4,4 arttı.
2020 ilk üç ay ile karşılaştırıldığında:
Konut Dışı Gayrimenkul Satışı: Türkiye genelinde 1 Ocak-14 Nisan'da 672 bin 461 gayrimenkul satışı yapıldı. Bu satışlardan, 295 bin 661'ini konut, 134 bin 851'ini arsa, 216 bin 389'unu tarla, 34 bin 992'sini iş yeri, geri kalanını ise "diğer taşınmaz cinsi satışlar" işlemleri oluşturdu.
Türkiye genelinde martta 245 bin 357 gayrimenkul satılırken, satışlardan 1 milyar 807 milyon 822 bin 704 lira tapu harcı geliri sağlandı. Türkiye genelinde 1 Ocak-14 Nisan'da 672 bin 461 gayrimenkul satışı yapıldı. Bu satışlardan, 295 bin 661'ini konut, 134 bin 851'ini arsa, 216 bin 389'unu tarla, 34 bin 992'sini iş yeri, geri kalanını ise "diğer taşınmaz cinsi satışlar" işlemleri oluşturdu. %42 konut, %20 arsa, %32 tarla, %5,2 işyeri.
Konut Fiyatları: Nisan ayında yayınlanan şubat 2021 konut fiyatları endeksine göre; konut fiyatları %30,8 nominal, %13,1 reel olarak yükseldi. TR32 (Aydın Denizli, Muğla), TR61 (Antalya, Burdur, Isparta) ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) nominal olarak %40-42 oranında artışın yaşandığı bölgeler oldu.
Türkiye ortalaması 4054₺, İStanbul 6312₺, Ankara 2971₺ ve İzmir 4911₺ olarak gerçekleşti. Bu illerde aylık oranda sırasıyla %2,3, %2,1 ve %2,6 artış yaşandı.
(Ref: TCMB Nisan 2021 Konut Fiyat Endeksi)
Haber, Emlak Konut Garantörlüğü: Önce riskli evde yaşayan vatandaşımız ile müteahhit arasında sözleşme imzalanacak, güçlendirme veya yapım için ruhsat başvurusu yapılacak. Sonraki süreçte Emlak Katılım Bankası, müteahhit ile inşaatın teknik verilerini ve vatandaş-müteahhit arasında imzalanan sözleşmeyi değerlendirecek ve uygun olan projeler için de Bankamız ile müteahhit arasında iş bitirme protokolü imzalanacak. Vatandaşların Emlak Katılım Bankası’ndan kullandığı finansmanlar, iş bitirme garantisi anlaşması kapsamında, inşaatın ilerleme seviyesine göre müteahhit firmaya aktarılacak. Emlak Katılım Bankamız, geliştirdiği yeni finansman modelleriyle hem güçlendirmede hem yerinde dönüşümde hem de alansal dönüşümde vatandaşlar ile müteahhit firmalar arasındaki imzalanacak sözleşmelerin içerisinde bir garantör rolü olacak. Yine güçlendirme ve konut kredileri için azami 120 ay vade ile 400 baz puanlık, işyerleri için de azami 84 ay vade ile 300 baz puanlık kar payı desteğini de Emlak Katılım Bankamız aracılığıyla vatandaşlarımıza sunacağız. (Ref: Gülistan Alagöz haberi, Hürriyet 07/03/2021 ) Habere ek not: Kentsel dönüşümde 01/01/2013 - 07/03/2021 döneminde: 4,6 milyar ₺ kira yardımı yapılmış. ~60bin bina destek almış (18 ay, ort 750₺/ay, 5 daireli bina), 151 milyon ₺ kredi desteği yapılmış. 125bin₺ azami kredi kullanılmış olsa ~4.575 kredi kullanılmış (%12 yıllık faize %4 katkı) yapılmış.
Haber, TBMM Meclis Komisyonu Kentsel Dönüşüm Çalışması:
Haber Otopark Yönetmeliği: Yayınlandığı günden 31 Mart 2021'e kadar 7 defa ertelenen otopark yönetmeliğinin bu ay sonu yeniden ertelenip ertelenmeyeceği merak konusu olmakla birlikte, ertelenmese dahi bazı ek düzenlemelerle kısmen yumuşatılabileceği ve bir süre de bu hali ile uygulanacağı söylentiler arasında. Hep birlikte 31 Mart 2021'de gerçekleri öğreneceğiz. Yayınlandığı hali ile otopark yönetmeliği 22/02/2018 tarihli Resmi Gazete ve eki.
Haber, Otopark Yönetmeliği 15/03/2021: Ay sonu uygulamaya girip girmeyeceği meçhul olan yönetmelik ÇŞB açıklaması ile açıklığa kavuştu ve birkaç revizyon ile uygulamaya giriyor.
Dükkân, mağaza, banka gibi fonksiyonlarda
(Ref: Sn. Gülistan Alagöz haberi, Hürriyet Gazetesi)
Konut Satışları: Şubat 2021'e ait konut satış verilerine göre 81.222 adet konut satıldı. İpotekli konut satışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre %66,5 azalış göstererek 14 bin 669 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı %18,1 olarak gerçekleşti. İlk defa satılan konut sayısı Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %33,7 azalarak 24 bin 737 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı %30,5 oldu. Yabancılara yapılan konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %26,0 azalarak 2 bin 964 oldu.
Konut Fiyatları: Ocak 2021'e ait konut fiyatlarındaki değişim TCMB tarafından açıklandı. Konut fiyatları geçen yıla göre %30,4 nominal, %13,45 reel olarak atış gösterdi. 2014-2016 dönemi reel artışların en yüksek olduğu dönemdi ve o dönemde reel artışın tepe noktası %9,2'ydi. Reel artışlar 2020/01'den bu yana artarak sürüyor.
İllere göre baktığımızda;
Ortalama konut fiyatları Türkiye 3.999₺/m² 539$ ,İstanbul 6.270₺/m² 846$. (Bu hesap yapıldığında 1$=7,5₺)
Konut kredisi faiz oranları aylık %1,39-1,55 bandında. Bu eski TCMB gösterge faiz oranına göre (yıllık %17) henüz düzeltilmedi. 18 Mart 2021 tarihinde oran %19'a yükseltildi. Ertesinde 1$=7,25₺'ye geriledi. 19.03.2021 tarihinde TCMB Başkanı Naci Ağbal görevden alında. 22.03.2021'e Türkiye 1$=8,25₺ ile uyandı. Gün içi hareketlilik ile 1$=7,85₺'ye sabitlendi.
Konut dışı gayrimenkul satış adetleri de 95.761 olarak gerçekleşti şubat 2021 için. Konut dışı gayrimenkul satışları kendi çizgisinde paralel seyir izliyor.
Haber, Kentsel Dönüşüm: İlbank tarafından belediyelere 3milyar ₺ kentsel dönüşüm kredi desteği. (Ref: Sayın Gülistan Alagöz Haberi, Hürriyet 23/03/2021)
Yapı Maliyetleri: Her yıl Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan yapı birim maliyetleri 24/03/2021 tarihinde yayımlandı. (Ref: Resmi Gazete, Yapı Birim Maliyetleri)
Otopark Yönetmeliği: Otopark yönetmeliği tüm ertelemelere karşın son olarak 25/03/2021 tarihinde revizyon ile uygulamaya girdi. (Ref: Resmi Gazete, Yönetmelik)
Dünyadan Haberler: Amerika'da şubat ayında 364.ooo adet 2.el, 64.000 adet 1.el konut satıldı. 2.el konutlarda ortanca fiyat 313.000$, 1.el konutlarda ortanca fiyat 349.000$ olarak gerçekleşti. Amerika'da 2.el konut stoku 1.030.000 adede kadar geriledi, ilanda durma süresi 36 günden, 20 güne kadar geriledi. Amerika'da konut fiyatları 2.el konutlar için bir yılda %15 artış gösterdi. Bazı bölgelerde artış %20'lere kadar çıktı. Apartman tipi dairelerde ortanca fiyat 280.000$ olarak gerçekleşti, bir yıllık artış %12 oldu.
Case Shiller indeksine göre Aralık 2010-Aralık 2020 süresince Amerika konut indeksi 140,63'ten 234,39'a yükseldi. 11 yıllık artış %66,6.
İngiltere'de şubat 2021'de 122.840 adet konut satıldı. Geçen yıla göre %48,3, geçen aya göre %26,4 artış görüldü. Bunun arkasındaki sebep, İngiltere'de 500.000£'a kadar olan konut satışlarında damga vergisinin 31 Mart'ta sona erecek olmasıydı ancak son anda bu 30 Haziran 2021'e kadar uzatıldı. Ocak 2020 itibariyle ortanca fiyat 249.000£ oldu, geçen yıla göre %7,5 arttı.
İngiltere'de konut 9230 adet gayrimenkul satıldı. Geçen yıla göre %9,9, geçen aya göre %27,7 artış görüldü.
Haber: Kentsel dönüşüm, depremlerin etkisi ile toplumun gündeminde olmaya devam ediyor. Konut maliyetlerindeki dövize ve enflasyona bağlı artış sebebiyle konutların yenilenmesinde ihtiyaç duyulan finansmanı daha önemli hale getiriyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın konutlarını yenileyenlere verilen kredi desteği 125.000₺'den 200.000₺'ye yükseltildi. Bu kredide %4'lük finansman desteği sağlanıyor. Vade süresi 120 ay. Binalarını yenilemek isteyenlere verilen kredi desteği 50.000₺'den 80.000₺'ye yükseltildi.(Ref: kentsel-donusum-limit-artisi-13022021)
Seçime köylü olarak giren 16 bin 220 köy ve 1053 beldenin sakinleri seçimden sonra şehirli oldular. Köyleri ve beldeleri de mahalle oldu. Köy ve belde statüleri kaldırıldı. Yasa çıkarılırken kimse köyde veya beldede yaşayanların görüşünü almadı. Ama malları ellerinden alındı. Mahalleye dönüştürülen köy ve beldelerin ortak mallarına el konuldu. Meraları, işletmeleri, gayrimenkulleri yani köy veya beldenin ortak varlıkları tümüyle bağlandıkları belediyelere devredildi. (Ref. Dünya Gazetesi Sn. Ali Ekber Yıldırım'ın köşe yazısı.)
Faizsiz konut piyasasına yönelik düzenlemelerin BDDK tarafından yapılacağı haberleri yapılmaya başlandı. Değerli Konut Vergisi (DKV) için son beyan tarihi 22/02/2021'ydi. Bu yıl ilk defa 5.227.000₺ emlak vergi değerini aşan mülk sahipleri beyan verdiler.
Aylar itibariyle konut kredileri toplamları ve temerrüt oranları Şenol Babuşçu Twitter hesabında paylaşıldı. Buna göre 2020 aralık ayı itibariyle temerrüte düşmüş konut kredisi oranı binde 3 olarak gerçekleşti. Toplam konut kredisi hacmi 287milyar ₺ ve konut kredisi borçlusu 2.6milyon kişi.
Konut Kredisi Faiz Oranları: Şubat ayı itibariyle bankalardaki 10 yıllık konut kredisinde faiz oranları aylık %1,35-1,50 arasında seyretti.
Konut Fiyatları: İki ay geriden yayınlanan konut fiyat endeksi aralık 2020 için yayınlandı. Fiyat endeksi geçen yılın aynı dönemine göre nominal %30,3 artış, reel %13,7 artış gösterdi. TR32 bölgesi (Aydın, Denizli, Muğla) %40,4 nominal, TR61 (Antalya, Burdur, Isparta) %43,8 nominal, TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) %40,4 nominal artış gösterdi.
Türkiye ortalama 3.887₺/m², İstanbul 6.483₺/m², Ankara 2.895₺/m², İzmir 4.505₺/m². (Ref: KFE-Subat2021)
Konut Satışları: Ocak ayında 70.587 konut satıldı. Ülke genelinde satılan taşınmazlar arasında; 70 bin 587 konut, 49 bin 578 tarla, 31 bin 813 arsa, 8 bin 64 iş yeri, yer aldı. (Bu toplam, TÜİK toplamı ile aynı değil!)
Satışlar geçen yılın aynı ayına göre %37,9 azaldı. Satılan konutların 10.732 adedi ipotekli satış olarak gerçekleşti. İpotekli satışlar, toplam satışlar içerisinde %15,2 pay aldı. İpotekli satışlar, geçen yılın aynı ayına göre %74,6 oranında azaldı.
Satılan konutların 22.258 adeti birinci eldi ve birinci el konut satışları geçen yılın aynı ayına göre %38,2 azaldı. İkinci el konut satış 48.319 adet olarak gerçekleşti.
Yabancılara konut satışı 2.675 olarak gerçekleşti, geçen yılın aynı dönemine göre %31,5 azaldı.
(Ref: TÜİK Ocak 2021: Haber_Bulteni)
Dünyadan Haberler: Birleşik Krallık’ta ortalama konut fiyatı 252k£’a yükseldi. Geçen yılın aynı dönemine göre %8,5 artış gösterdi. 2014’ten bu yana rekor fiyat artışı. The provisional seasonally adjusted estimate of UK residential transactions in January 2021 is 121,640, 24.1% higher than January 2020 and 2.4% lower than December 2020. The provisional seasonally adjusted estimate of UK non-residential transactions in January 2021 is 8,980, 8.2% lower than January 2020 and 3.6% lower than December 2020. *Birleşik Krallık’ta 40.000£ altı satışlar, boşanma vb sebepli satışlar, 7 yıldan kısa kontratlar istatistiklerde satış kaydı olarak işlenmiyor.
Amerika konut* fiyatı geçen yıla göre %14 arttı. Geçen sene 266k$ iken Bu sene 303k$ olarak gerçekleşti. Ocak ayında Amerika'da 367.000 adet 2nci el konut satıldı. 55.000 adet de yeni (new single family house) aile konutu satıldı
Kentsel dönüşüm, son depremler ile gündemde olmaya devam ediyor. Ocak ayının son günlerinde, taahhüt usulü ile kendi binalarını yenileyenlere KDV indirimi sağlandı. %18 KDV, %1'e düşüldü. Evini yaptıranlara sağlanan bu indirim, inşaat yapan şirketlere mal alımında sağlanmadığı için kullanıcılara uygulamada faydası olup olmayacağı zamanla görülecek. (Ref: insaat-kdv-31012021 )
Haber Kentsel Dönüşüm: 2012-2020 döneminde tüm Türkiye'de 631bin bağımsız bölüm riskli ilan edilmiş, 515bin adedi yıkılmış. Haber detayında bağımsız bölüm, bina ayrımı çok açık yapılmamış ancak bunun bağımsız bölüm olma ihtimali daha yüksek gözüküyor. (Ref: Sn.Seda Tabak'ın Haberi Sabah Gazetesi 21/01/2021)
Sozcu: https://www.sozcu.com.tr/kategori/emlak/
Dünya: https://www.dunya.com/sektorler/emlak
Hürriyet: https://www.hurriyet.com.tr/emlak/
Birinci El Tek Aile Konut Satışları
Çok güzel bir rapormuş, tşk
Grafikler çok güzel akıyor
Merhaba.
Yazılarınıza devam etmeyecek misiniz? Uzun bir ara vermişsiniz.
Gayrimenkul sektörüne yeni gireceğim. Çok faydalı bilgiler paylaşmışsınız.
Teşekkürler.
Merhaba, pek ilgi görmedi. Ciddi bir emek var, ilgi görmeyince devam etmedim. Diğer yazı ve videolara devam ediyorum. Selamlar.